Mannenweekend (dag 2)
Zaterdag 12 maart 2022
Die nacht werd ik helaas rond drie uur weer wakker, getriggerd in trauma herinneringen had ik de wel bekende gevoelens van opwinding, walgen, verlangen en afstoten, alles tegelijk. Slapen lukte hierna niet meer en langzaam begon ik gek te worden in mijn bed.
Ik besloot maar weer een wandeling te gaan maken, iets wat ik nu heel vaak deed om al lopend allicht weer iets van rust en veiligheid te ervaren. En zo ging ik rond zes uur het huis uit en begon aan een flinke wandeling van bijna twee uur.
Lichaam voelen
Daarna was het snel douchen, ontbijten en door naar het centrum waar dag 2 ging beginnen. Ik voelde me nog steeds erg verrot, had er niet veel zin in, zat volledig met mezelf in de knoop. En het eerste wat we die ochtend deden was voelen… “neem de tijd om een rustige plek te vinden en gewoon te voelen, te ervaren wat alles wat we gisteren gedaan hebben met je heeft gedaan. Maak een connectie met jezelf zoals dat goed voelt voor jou en doorvoel het met je lichaam.”
Iets ergers konden ze mij nu niet vragen, ik wist al niet waar ik met mezelf heen moest. Laat staan dat ik juist op dit moment stil wilde worden, fijn in al die rotgevoelens zitten en voelen…
Een enorme weerstand, het maakte dat ik met deze oefening weinig kon. Maar het was juist spot on. Een enorm probleem bij mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt. We vluchten uit ons lichaam en gaan in ons hoofd leven. Men noemde dat daar een ‘psychische dwarslaesie’, de splitsing tussen lichaam en hoofd, vaak ergens tussen de nek en borsthoogte. Een korte ademhaling, verkrampte spieren en vooral, het niet kunnen voelen van buik en benen.
Precies hoe ik het op dat moment ervaarde. En waar de heling mocht gaan komen. Het is ok om dit te voelen, te ervaren.
En nee, het is niet gek, maar tegelijk, ja, zo voelt het wel. Dit is helaas wat trauma heeft gedaan. Je lichaam is niet meer van jou. Je lijf ervaren is beangstigend.
Het was een bizarre eerste kennismaking met concepten die mij nu een jaar later dierbaar zijn geworden: voelen, lichaamsgericht werken, mijn lichaam ervaren en durven naar binnen te gaan en onderzoeken wat mij raakte. Het antwoord op die vraag is niet cognitief, is niet te beredeneren maar enkel via de ervaring van het lichaam te vinden.
Na een tijdje werd iedereen weer verwelkomt in de groep maar we mochten ook nog even blijven zitten waar we waren. Ik besloot nog even te zitten, ik had echt nog geen woorden of verklaring voor wat ik nu doormaakte. En had ook nog geen ruimte in mijn hoofd voor het verhaal van de anderen.
Agressie stoelen
Tijdens deze dagen namen de gespreksleiders ons regelmatig mee in opstellingen. Psychodrama noemden ze dat. Met stoelen en een paar voorwerpen werden situatie’s nagebootst of oefeningen gedaan. Vaak speelden we daarin zelf ook verschillende rollen, een vader, een moeder, de oom of de omstander.
Het was bizar te ervaren hoe echt en reëel deze momenten voelden. Het ‘ontrollen’ was dan ook belangrijk: na elke situatie waarbij we elkaar letterlijk zeiden “Je bent nu niet meer de moeder maar je bent (in mijn geval) Nathan.” Daarmee konden we de ervaringen in het rollenspel en bij de opstelling laten.
Deze keer namen de gespreksleiders ons mee in een opstelling met vijf stoelen naast elkaar: de stoelen van agressie.
De eerste stoel is die van comfortabel, geen enkel probleem. De stoel daarnaast die van lichte irritatie, je vind iets niet zo fijn en moet hierop gaan reageren. De stoel daar weer naast is die van geagiteerd worden, daar weer naast boos zijn, daarnaast echt kwaad en de vijfde is helemaal razend.
Naast deze vijf stoelen stond een klein stoeltje en daar weer naast een kleedje op de grond. De weg van jezelf wegcijferen en ondergeschikt maken.
En dan de pijnlijke oefening: een moment dat je jouw ongenoegen over een voorval moet uiten en uitleggen dat je iets anders wilt. De rollen werden verdeeld, de persoon speelde zelf de man en een andere man zijn vrouw. Een andere deelnemer hielp de man in het maken van zijn keuzes en drie anderen observeerden.
En wat gebeurde er, elke keer dat de man probeerde iets te zeggen kwam de vrouw met een verontschuldiging, of dat het niet zo bedoelt was. En elke keer kon de man niet zijn daadwerkelijke irritatie en boosheid uiten maar ging conformeren aan wat zijn vrouw verlangde. En belande daarmee op het kleine stoeltje of het kleedje.
In de nabespreking herkenden we dit unaniem. Allemaal hadden we moeite om onze boosheid op een goede manier te uiten en te reguleren. Vaak gingen we uit onmacht maar conformeren en lieten we over ons heenlopen, simpelweg omdat we niet in staat waren constructief ons ongenoegen te uiten.
Als we een keer wel echt boos werden, dan werden we direct razend en een aantal getuigden van voorvallen waar het ook echt fysiek werd richting personen of spullen. Het hanteren van onze eigen boosheid was bij ons allen diep verstoord.
Verder pratend legden de gesprekleiders uit dat ook dit weer een gevolg is van misbruik. Een kind wordt meegenomen in een volwassen handeling waar het totaal geen weet van heeft. Waar het niks aan kan doen. De optie om NEE te zeggen is er niet.
In het moment wordt de NEE ontnomen. Het hanteren van eigen grenzen onmogelijk gemaakt.
En dat heeft een desastreuze uitwerking. Het maakt dat het eigen NEE, niet gevoeld, niet geuit kan worden.
In boos worden, als iets of iemand over jouw grens gaat, zijn er dan maar twee mogelijkheden: razend worden of conformeren. Iets daartussen bestaat niet.
Voordat ik het doorhad was ook deze tweede dag alweer bijna voorbij. Iedereen had inmiddels een opstelling gehad die specifiek voor hem was klaargezet, behalve ik. En dat leek me eigenlijk wel prima want ik was aardig aan het einde van mijn latijn die middag op de 2e dag.
Toch vroeg de gesprekleider mij: “Nathan, ik zou graag nog een opstelling voor jou doen die je allicht kan helpen. Zou je dat willen? Als het nu niet lukt mag het ook later.”
Al was ik er eigenlijk wel klaarmee, als iemand mij vraagt of ik ergens nog wat reserve heb en het kan mij wat opleveren… ik zeg nooit nee.
Dubbele stoelen - Dubbele rollen
De gespreksleider nam vier stoelen en stapelde de één op de ander en daarna tegenover elkaar. Twee keer twee stoelen bovenop elkaar. En begon daarna zijn uitleg: “Je hebt deze stoelen. Je ziet nu twee stoelen, de stoel eronder zie je eigenlijk niet, het zijn gewoon twee stoelen. Deze stoelen staan voor jou en je broer. Kies nu iemand die jouw broer mag spelen en dan gaan we door.”
Nadat ik iemand uit de groep had uitgekozen die mijn oudere broer mocht spelen ging de gespreksleider verder. “Je ziet alleen jouw en je broer, enkel deze rol. Het is ook wat tot op heden iedereen om je heen alleen maar weet. Iedereen kent alleen maar jou en je broer. Maar je broer en jij weten dat er nog een andere stoel, een andere werkelijkheid is. Een verborgen stoel, een geheim en dat is die 2e stoel.”
En hij tilde de stoel van de andere en zette die ernaast neer. Bij mijn stoel en die van mijn broer. En daarna kwam de uitleg: “Dit is de andere relatie die jullie hebben. De relatie waar hij dader en jij slachtoffer bent.”
Daarna gingen we oefenen en vroeg de gespreksleider aan ons beiden: “Durven jullie een stoel op te schuiven?” En met het plaatsnemen in de ‘misbruik-stoel’ kwam direct ook de lading mee. Het werd alles een stuk helderder nu deze splitsing werd gemaakt: los van de broer rol puur naar de dader-slachtoffer rol kijken.
Ik kon nu voor het eerst echt eerlijk worden over al mijn gevoelens richting mijn broers, omdat ik ze nu even niet als broers zag maar puur als mijn verkrachters. Niet leuk, maar het bracht eindelijk een begin van inzicht en helderheid in de enorme troebele kluwen gedachten waar ik mee zat.
Deze stoelen naast elkaar waren echt een eye-opener. Het gaf een verlangen om de broer relatie te behouden, door eerlijk te worden over helaas die andere desastreuze relatie die er ook is. Het loshalen van deze dubbele rol, deze vervlochten relatie, gaf ruimte en lucht in de zo pijnlijke broer relatie.
Tegelijk was dit ook de laatste opstelling die we deden als groep. We hebben die dagen nog veel meer gedaan en besproken, teveel om hier nu te beschrijven.
Afsluitend wisselde ik nog mijn telefoonnummer uit met een leeftijdsgenoot. Onze verhalen leken op elkaar en we wilden misschien wat contact houden.
Verder werd me aangeraden om verder te gaan in deze kennis van wat men noemde ‘Traumaseksualiteit’. Veel van wat we daar deden, de uitleg die we kregen, de begrippen die zij hanteerden, het kwam allemaal voort uit dit boek en de kennis in dit centrum.
Ik besloot dit boek te bestellen en te gaan lezen.