Ik spreek me sinds afgelopen jaar steeds meer uit in het onderwerp van seksueel misbruik en wat ik van veel van mijn lotgenoten hoor. Wat zij missen, wat ons juist helpt, wat herstel bevordert of juist in de weg staat. 

Recentelijk raakte ik even betrokken in een gesprek op LinkedIN. De ene persoon benoemt de theorie van Traumaseksualiteit als iets wat gemist wordt in de reguliere zorg. Een ander, die juist in deze reguliere zorg werkt, liet weten dat deze theorie niet getoetst of bewezen is en de begrippen onvoldoende gefundeerd zijn.

Deze discussie wordt heel vaak gevoerd en als professional kan ik het standpunt van deze professionals begrijpen. Wij willen goede zorg bieden, het liefst gebaseerd op fatsoenlijk onderzoek en kennis dat iets goed werkt. Vooral op het moment dat we het over zoiets kwetsbaars en pijnlijks hebben als seksueel misbruik, dan wil je geen fouten maken of mensen extra beschadigen.

Tegelijk kan ik ook ver meevoelen met lotgenoten, waarvan er velen in het ‘alternatieve’ circuit actief zijn geworden om anderen te helpen. Sommige lotgenoten zijn niet of nauwelijks in de reguliere zorg geholpen, dit kan velerlei redenen hebben. Die van mij was simpelweg een te lange wachttijd: maanden wachten voordat traumabehandeling een keer kan starten. Terwijl je overdag en in donkere nachten gek wordt van de herbelevingen en dissociaties, dat is geen leven. Om te overleven moet je dan ‘alternatieve’ keuzes maken en laten we wel wezen, dankbaar ben ik voor de deskundige therapeuten die mij hebben geholpen in de afgelopen jaren.

Andere verhalen zijn er ook, zoals op het weekend met andere misbruikte mannen. Enkele van hen deelden over de behandeling in de GGZ en hoe de behandelaars voor hen niet adequaat reageerden. “Ze weten gewoon niet wat seksueel misbruik met je doet.” was een veelgehoorde klacht. Eén die ik regelmatig, in allerlei gedaantes, voorbij zie komen.

En dat is waar de begrippen en theorie van Traumaseksualiteit mij ook zo geholpen hebben en nog steeds helpen. De ‘psychische dwarslaesie” als het beeld van in je hoofd leven. Een scheiding tussen je lichaam en het brein. Het is prachtig dat we dit kunnen als mensen en we gebruiken dit allemaal wel eens. Soms is het nodig of handig om tijdelijk de sensaties van je lichaam uit te kunnen zetten. Als je bijvoorbeeld in een gevaarlijke situatie bent, in een ongeval, je moet ineens snel reageren en doet dit zonder nadenken. Later kun je dan wel eens flink natrillen, dat is allemaal prima en een prachtige manier waarop ons lichaam zich veilig houdt.

Bij seksueel misbruik gaat dit helaas voorbij die prachtige manier. Het raakt ons op de diepste manier in ons lichaam en de schuld en schaamte die ermee gepaard gaan, maakt dat daarna geen uitlaatklep beschikbaar is. De herinnering wordt opgeslagen, in het geval van structureel misbruik, keer op keer. En zo treedt elke keer een diepere scheiding op. 

Het boek Traumaseksualiteit bracht begrippen, inzicht en vooral, de vele verhalen van mannelijke lotgenoten. Waarmee ook ik erachter kwam: “Het klopt.” Al die gekke gevoelens, dat diep onzekere, wantrouwen, ook mijn seksuele lust en de combinatie van weerzin en verlangen. Dat alles werd minder gekmakend met een boek en theorie die hierin een aantal verklaringen bracht. Gebaseerd op het jarenlange werk met andere misbruikte mannen, bood dit boek mij een verhaal om in thuis te komen.

Een theorie over de ‘bezetter’, de getuige, verschillende posities en gevoelens van het innerlijke kind: het bevroren en authentieke kind, het zijn begrippen die helpen om de gevoelde complexiteit enigszins begrijpbaar te krijgen. Neem daarbij een cruciaal punt van deze traumaseksuologie en dat is het idee dat je als slachtoffer de imprint van je dader meekrijgt, en veel van de verwarrende gevoelens worden iets minder verwarrend. 

Het hielp in die eerste maanden trauma therapie enorm om die scheiding aan te brengen: is dit nu mijn gevoel, van mijzelf, of eigenlijk van de pleger? Als slachtoffer ben je voorbestemd om te gaan aanpassen, velen van ons maken daar uiteindelijk ook ons werk van, bijvoorbeeld als manager, in aanbestedingsprocedures of zoals ik, als therapeut. Onze geveinsde empathie, tot het punt dat we volledig kunnen verfloeien en verdwijnen in die ander. Aanpassen tot er niks meer van onszelf overblijft. Vele lotgenoten, inclusief mezelf, kunnen dit bizar goed. 

Traumaseksualiteit geeft hier voor mij de woorden en beelden aan die helpend zijn in het verwerkingsproces van seksueel misbruik. Tegelijk staat deze theorie met zijn ideeën niet op zichzelf en vele van de gebruikte terminologie kan je terugzien in andere trauma gerelateerde bronnen. Natuurlijk is ook deze theorie niet op zichzelf de totale verklaring of volledig passend voor elk individu. 

Ik hoop dat er vanuit professionals, inclusief mezelf, een altijd aanwezige behoefte zal zijn om te leren en te zoeken wat er werkt, waar mensen behoefte aan hebben. Tegelijk ruimte voor kritische stemmen, omdat we dat willen doen wat de ander daadwerkelijk helpt en verder brengt. Daarbij met het besef dat ons kennen altijd onvolledig is. Hoe zeer we ook besef hebben van onze eigen bias en overtuigingen, we hebben elkaar nodig om aan te vullen.

Daarom dit stuk, om aan te geven hoe helpend Traumaseksualiteit is geweest voor mij en een constructief gesprek aan te moedigen. 

Tenslotte, voor meer info verwijs ik graag door naar Stichting Excetra en het boek van Peter John Schouten. Er zijn ook vele mensen die zich Traumaseksuoloog noemen, dit zijn over het algemeen mensen die deze opleiding hebben gevolgd. Sommigen van hen bieden al jarenlang ontzettend goede hulp aan mensen met een verleden van seksueel geweld en misbruik. Helaas is dit ‘Traumaseksuoloog’ geen beschermde titel, iedereen kan zich deze titel dus toe-eigenen, of hij of zij nu wel of geen gedegen opleiding of achtergrond heeft. 

Hoe jammer ook, het maakt dat mijn advies niet is om bij elke traumaseksuoloog aan te kloppen voor hulp. Net zo goed als er helaas in heel hulpverlenersland vele wolven verkleed als schapen rondlopen: psychiaters, mediators, relatietherapeuten of welke therapeut of coach dan ook. Zowel in de reguliere zorg als in het ‘alternatieve’ circuit. Ik ga daarom altijd af op recensies van andere mensen met ervaring en dat is wat ik jou ook aanraad.

Vertrouw dan uiteindelijk altijd ten diepste op je eigen gevoel. Mocht dat (nog) moeilijk zijn, dan hoop ik dat je in jouw omgeving een paar veilige mensen hebt die je kunt vertrouwen. 

Voor een ieder, ook over deze theorie: “Onderzoek alles, behoud het goede.”